Wat zijn de gevolgen van een zoekervriendelijk evangelie?

Een zoekervriendelijk evangelie is qua uitgangspunt al verkeerd, want het verondersteld namelijk dat mensen inderdaad God zoeken en vriendelijk staan tegenover de boodschap, maar dat is helemaal niet wat de Bijbel leert. Die beweert namelijk dat er niemand is die God ernstig zoekt (Rom. 3: 11, 12) en dat de mens juist in een positie van vijandschap en vijandigheid verkeerd tegenover God en het evangelie (Rom. 5: 10, Col. 1:21). Om op een gekunstelde manier, met management-, marketing- en bedrijfskundige technieken als het ware de Heilige Geest een handje menen te kunnen helpen en op die manier de mensen tot overtuiging te lokken door een vriendelijke boodschap, of vriendelijk verpakte boodschap is een ernstig misverstand.

De zogenaamd zoekende mens wordt in de zoekervriendelijke beweging helemaal in de watten gelegd en vermaakt en er wordt slim ingespeeld op zijn persoonlijke behoeftes en daar wordt sterk op aangehaakt en op ingespeeld (zie hier). Het houdt dus ook volledig en doelbewust rekening met het feit dat de moderne mens helemaal geen begrippen als ‘zonde’ of ‘hel’ wil horen. Dat stoot alleen maar af, zo weet men, en dat soort begrippen moeten dus zoveel mogelijk vermeden worden en dus deed men dat ook. Men benadrukte begrippen als tot vervulling of heelheid komen, 'helemaal tot je doel' en 'tot je recht komen' en 'tot volledige onplooing', 'psychologische heelheid', 'geluk', 'welzijn' en 'welvaart', etc (ook met de nadruk op ‘wie geeft zal tienvoudig terugontvangen’; goed voor de collectezak).

Wat men niet door heeft in deze beweging is dat men daarmee juist echte bekering veel moeilijker, zo niet bijna onmogelijk maakt. Bij bekering, het woord zegt het al, gaat het om omkering, om je afwenden. Dat kan alleen maar met echt gevoeld zondebesef en berouw, bewerkt door de Heilige Geest. Men moet daar echter wel op gewezen worden. Want waarom en hoezo zou iemand zich ooit bekeren als hij helemaal niet inziet dat hij iets fout heeft gedaan en hij zich helemaal niet realiseert dat hij verloren is en zich in een veroordeelde staat bevindt voor een heilig God. Die kans is zeer reëel als hij daar totaal niet op gewezen wordt? Echte bekering vereist echt berouw, een inzicht in eigen zonden; een diep besef van dat men ten diepste zondig en slecht is. Als men dat niet heeft, waarom zou men zich dan echt bekeren? De kans is dus ook levensgroot aanwezig dat er helemaal geen echte bekering plaats vindt na het aanhoren van een zoekervriendelijk evangelie. Waarom zou men Jezus aannemen die juist voor iemands zonden gestorven is, als er helemaal geen zondebesef is, omdat men er niet op gewezen wordt?

Hoe kan men dan ook ooit echt dankbaar zijn voor het offer van Jezus voor onze zonden, als men bijvoorbeeld zou menen helemaal niets verkeer gedaan te hebben of niet zondig te zijn of zich daar helemaal niet bewust van te zijn? Hoe kan men dan God echt aanbidden of de grootheid van Jezus offer op waarde schatten? Juist in het zoekervriendelijke evangelie doet men juist alles om te voorkomen dat men zich zondig en slecht voelt. Het onderwerp wordt gemeden, inclusief bijhorende afstotende termen. Men komt dan tot een zogenaamde 'bekering' op basis van persoonlijke behoeftes en de wens tot vervulling daarvan. Je zou dus kunnen zeggen dat het gebaseerd is op egoïsme en uit een gevoelde behoefte naar meer geluk en levensvervulling; daar wordt ook heel duidelijk op ingespeeld en daar legt men de nadruk op; dat men nog vervulling mist en dat God dit kan opvullen; dat je dan pas echt gelukkig kan worden (wie wil dat nou niet). Ik sluit niet uit dat een persoon dan alsnog, door de werking van Gods Geest, echt tot bekering kan komen, maar dat evangelie is absoluut niet het volledige evangelie, zoveel is wel duidelijk. Het is een halfslachtig evangelie en het kan prima geschikt zijn om mensen te binden en om leden te werven, en als zodanig heeft het zich ook bewezen, maar of dit dan ook altijd echt bekeerde gelovigen zijn, is toch zeer de vraag. Een halfslachtig evangelie creëert halfslachtige kerkleden, aanhangers, maar niet persé bekeerlingen of echte volgelingen van Jezus, die de prijs beseffen, laat staan voor zichzelf de prijs berekend hebben.

Dus, hoewel het zoekervriendelijke evangelie wellicht geboren is uit een soort verlegenheidsvraagstuk; namelijk men liep aan tegen het feit dat er zich nog maar weinig mensen bekeren en vooral op straat er nauwelijks mensen meer voor open staan, het resulteert toch in een groot probleem. Hoe goed bedoeld ook, het is contraproductief en verhinderd mensen juist om echt tot bekering te komen (omdat men de essentie, zonde en spijt/berouw vermijdt te melden). Men heeft zichzelf een rad voor ogen gedraaid en zichzelf wijs gemaakt de boodschap in de kern niet te wijzigen, door het zogenaamd 'alleen maar' vriendelijker/acceptabeler voor te stellen, wat men de verpakking noemt; echter, dat is onmogelijk... men kan niet het halve verhaal vertellen, ook al doet men net of het alleen de verpakking is, dat is het toch niet, want men vertelt toch op dat moment echt een ander, namelijk onvolledig verhaal, en dus heeft men toch de inhoud van de boodschap in de praktijk wel degelijk gewijzigd! De kern waar het om draait, wat nodig is om echte bekering mogelijk te maken, dat de mens zich in een veroordeelde staat bevindt door zijn zondigheid en dringend redding nodig heeft, heeft men eruit gehaald. Ik weet dat mensen die de de ‘seeker friendly gospel’ in de praktijk uitoefenen dit hardnekkig blijven ontkennen, er op blijven hameren dat het alleen de verpakking is, niet de boodschap, maar ze verwarren goede bedoelingen en wellicht de oprechte wens om zoveel mogelijk mensen tot bekering te brengen (hier kan trouwens toch ook heel goed persoonlijke ambitie meespelen; afgemeten in gemeentegroei), met de daarmee automatische goedkeuring van God, omdat God immers ook niet wil dat er ook maar één verloren gaat en zoveel mogelijk tot bekering komen. Dat is echter toch niet hetzelfde en het zal toch getoetst moeten worden aan Gods Woord en dan zal m.i. toch blijken dat het de toets niet kan doorstaan. De wens om zoveel mogelijk mensen te bekeren mag nooit ten kostte gaan van de inhoud van de gebrachte boodschap en men kan die ook niet van de situatie af laten hangen; hij dient altijd hetzelfde te zijn. De afstotelijke onderdelen kunnen en mogen er niet uitgesloopt worden en men mag dat geen tactiek noemen; het is gewoon misleiding en een oneerlijke voorstelling van zaken.

Men zal ook eens goed moeten beseffen dat het evangelie in de kern afstotend is en voor heel veel mensen vandaag de dag, hoe je het ook brengt als je het brengt zelfs een belediging (men voelt zich vaak zwaar beledigd als men hoort zondig of slecht genoemd te worden; zelfs als men de Bijbel hier laat spreken), maar dan zal men desondanks toch het hele evangelie moeten brengen en niet een halfslachtige. Hoe moeilijk het ook is. We moeten gewoon als de gelegenheid zich aandient het hele evangelie brengen, ook als dit eventueel afwijzing of zelfs verontwaardiging en woede oproept. Veel voorgangers kunnen kennelijk de verleiding van gegarandeerde zichtbare groei niet weerstaan en het is ook een bewezen methode die werkt; gemeentegroei (in aantallen) is bijna gegarandeerd met zo'n aanpak (helemaal als de voorganger ook nog een beetje charisma aan de dag legt).

Toch ben ik er van overtuigd dat het schadelijk is voor het evangelie (en ook de kerkelijke gemeente) en er alleen maar afbreuk aandoet. Bovendien werkt het in de hand dat het traditionele evangelie steeds verder uit zwang raakt en ook een begrip als bijvoorbeeld het bestaan van een hel, een Bijbels gegeven, komt daarmee volstrekt onder druk te staan; mag niet meer genoemd en er kan ook heel goed een algemene consensus ontstaan waarbij het bestaan daarvan dan maar wordt ontkent of weggeïnterpreteerd (maakt het allemaal een stuk gemakkelijker). Volgens mij is dat al het geval. Ook werkt het zaken als ‘alverzoening’ verder in de hand, ook iets wat ontstaan is uit verlegenheid; een gevoelde noodzaak. Het is een vorm van buigen voor de algemene opinie.

Een zoekervriendelijk evangelie bestaat volgens de Bijbel niet, integendeel, en creëert primair ook geen bekeerlingen, maar veeleer betalende klanten/leden. Het voldoet kennelijk aan een behoefte. Het werkt, zoveel is wel duidelijk, maar of de gemeten aanwas ook gelijk staat aan het aantal bekeerlingen, d.w.z. ware gelovigen, valt nog te bezien. En of de plaatselijke gemeente kwalitatief ook groeit, of verhoudingsgewijs er alleen maar op achteruit gaat (ook door kwalitatieve stilstand) is ook zeker een punt van aandacht. Als het gaat om het evangelie zou ik geen enkel risico nemen. Ik begrijp niet dat mensen zich daaraan durven te wagen. Wat ik me wel goed zou kunnen voorstellen is dat men, diep van binnen, ook de afwijzing van mensen beu is; voor jezelf is het ook veel prettiger. Je zou het dus net zo goed een brengervriendelijk evangelie kunnnen noemen. De Bijbel is daar echter toch een stuk minder vriendelijk over: ‘Maar zelfs als wij, of een engel uit de hemel, u een evangelie zouden verkondigen, anders dan wat wij u verkondigd hebben, die zij vervloekt.’ (Galaten 1:8). Het lijkt mij dat men zichzelf toch bewust een dergelijk risico op de hals heeft gehaald. Dan wordt het hardhollend tijd om daar afstand en afscheid van te nemen, zou ik zeggen. Een Bijbelvriendelijk evangelie, wat niets anders kan zijn dan een Bijbelgetrouw evangelie, lijkt mij een veel beter streven. Een vol of volledig evangelie dat is weer wat er dringend nodig is.